Als zelfstandige ben ik continu op zoek naar opdrachten waarbij ik mijn expertise kan inzetten. Laatst stuitte ik op een overheidsopdracht utgezet door de gemeente Hellendoorn die begon met de volgende zin:
“Verbeteren van informatiehuishouding en naleven van wet- en regelgeving door netwerkschijven naar SharePoint/MS Teams en OneDrive over te brengen.”
Ik moest hem twee keer lezen.
Niet vanwege de complexiteit, maar vanwege de kortzichtigheid. In een tijd waarin het vertrouwen in buitenlandse cloudleveranciers wankelt, waarin de Nederlandse overheid zelf werkt aan een eigen cloudoplossing, en waarin Europese digitale soevereiniteit een hot topic is, schuift een overheidsorganisatie doodleuk al haar informatie richting Microsoft. En dat zonder enige nuance of waarborg. Onder het mom van “verbeteren van inmformatiehuishouding”. Ik val bijna van mijn stoel.
“De grootste risico’s schuilen vaak in de keuzes die als vanzelfsprekend worden gepresenteerd.”
Digitale soevereiniteit: wie durft er nog te kiezen?
We leven in een wereld waarin technologie een verlengstuk is geworden van geopolitiek. De keuze voor een Amerikaanse cloudleverancier is anno 2025 geen neutrale, technische beslissing meer. Het is een strategische, maatschappelijke, en ja — zelfs ethische keuze. Zeker als het gaat om publieke gegevens en overheidsinformatie.
De VS heeft keer op keer laten zien dat data van niet-Amerikanen onder Amerikaanse jurisdictie kunnen vallen, ongeacht waar die data fysiek opgeslagen is. Denk aan de CLOUD Act en de afgedwongen toegang tot data van Europese burgers. En toch, toch kiezen we keer op keer voor gemak boven controle.
“Soevereiniteit is niet iets wat je claimt in beleid, maar wat je oefent in keuzes.”
De governance-illusie van migratie naar de cloud
De formulering van de opdracht veronderstelt dat migratie naar SharePoint en OneDrive automatisch leidt tot “naleving van wet- en regelgeving”. Dat is een mythe. Tools als Microsoft 365 zijn slechts infrastructuur. Governance is geen vinkje in een admin-console, het is een cultuur van keuzes, processen en verantwoordelijkheid.
Sterker nog, de afhankelijkheid van één leverancier maakt handhaving van governance alleen maar moeilijker. Je verliest grip, zicht en autonomie — precies de zaken die je wilt verbeteren in je informatiehuishouding.
“Een goede informatiehuishouding begint met eigenaarschap, niet met exporteren.”
Waarom ik twijfel om in te schrijven
Ik wil niet zuur doen. Ik wíl helpen. Maar ergens wringt het. Moet ik echt inschrijven puur om te zeggen dat ze het niet moeten doen? Moet ik een voorstel schrijven waarin ik hun eigen opdracht uitdaag, hun uitgangspunt bevraag, en hun comfortzone confronteer?
Dat voelt paradoxaal. Maar misschien is dat precies wat nodig is. Want we hebben niet meer consultants nodig die de opdracht letterlijk uitvoeren, maar meer die de vraag durven bevragen.
“Soms is de beste dienst die je kunt leveren het herformuleren van de vraag.”
Tot slot: pragmatisme versus principiële keuzes
Het is verleidelijk om te denken: “Ach, iedereen doet het.” Maar de vraag is niet of iets gangbaar is, de vraag is of het verstandig is. Misschien moeten we stoppen met klakkeloos volgen en beginnen met nadenken. Misschien moeten we, als zelfstandigen, architecten en adviseurs, af en toe de rol van gewetensfunctie op ons nemen. Ook als dat ons kansen kost.
“De juiste beslissing is zelden de makkelijkste. Maar altijd de moeite waard.”
Nederlands