Digitale soevereiniteit is geen abstract begrip meer
Stel je voor: je bent een internationaal gerespecteerde jurist, hoofd-aanklager bij het Internationaal Strafhof (ICC), en plotseling kun je niet meer bij je e-mail. Niet omdat je je wachtwoord vergat of je account gehackt is. Nee, omdat een buitenlandse mogendheid — de Verenigde Staten — heeft besloten dat jij geen toegang meer mag hebben tot je eigen communicatie. Precies dat is gebeurd met Karim Khan, hoofdaanklager bij het ICC, nadat de VS sancties instelde tegen hem vanwege onderzoeken naar vermeende Amerikaanse oorlogsmisdaden.
Soevereiniteit betekent niets als je data wordt beheerd door iemand met een rode knop.
Microsoft als geopolitiek instrument
De e-mail van Khan bleek gehost te zijn bij Microsoft. Geen obscure partij, geen onduidelijke infrastructuur — gewoon een van ’s werelds grootste technologiebedrijven, met hoofdkantoor in de VS. Het is niet voor het eerst dat Microsoft in het nieuws komt als verlengstuk van Amerikaanse belangen, maar dit voorbeeld is buitengewoon illustratief. Door de sancties verloor Khan zijn toegang tot zijn Microsoft-account, wat concreet betekent dat hij zijn digitale identiteit gedeeltelijk verloor.
Wie je toegang tot je data kan ontzeggen, heeft de feitelijke macht.
Soevereiniteit begint bij IT-keuzes
Deze zaak onderstreept een ongemakkelijke waarheid: landen, organisaties én individuen die afhankelijk zijn van Amerikaanse cloudproviders, stellen zich bloot aan unilaterale beslissingen die niets te maken hebben met de rechtstaat waarin zij leven of werken. De keuze voor een cloudprovider is allang geen kwestie meer van prijs of gemak. Het is een keuze die raakt aan autonomie, rechtszekerheid en soms zelfs mensenrechten.
De cloud is geen neutrale plek; het is grondgebied met wetten, belangen en soms sancties.
Europese alternatieven zijn er — en zijn nodig
Het wrange is dat er inmiddels Europese alternatieven bestaan die privacy, onafhankelijkheid en rechtszekerheid vooropstellen. Denk aan Nextcloud, Proton, Tutanota, Tresorit of zelfs de Europese vertaaldienst van de Europese Commissie. Toch blijven veel overheden, bedrijven en zelfs rechtbanken vasthouden aan Big Tech. Niet omdat het moet, maar omdat het ‘gewoon zo gegroeid is’.
Afhankelijkheid is zelden het gevolg van slechte intenties, maar vaak van gemakzucht.
Wat jij kunt doen — als professional én burger
Als data engineer, architect of beleidsmaker kun je wel degelijk verschil maken. Vraag jezelf af waar je data leeft. Kijk naar je leveranciers, je hostingpartners, je maildiensten. Is jouw digitale infrastructuur bestand tegen geopolitieke druk? Of kan ook jouw toegang op een dag uitgeschakeld worden, met één druk op de knop?
Soevereiniteit begint niet in Den Haag of Brussel, maar bij elke keuze die jij maakt in je tech-stack.
Українська